Aşgazan keseli näme? Alamatlar we bejeriş usullary haýsylar?
Aşgazan keseli aşgazandaky öýjükleriň adaty bölünmezliginden döreýär. Aşgazan, çep tarapdaky garyn boşlugynyň ýokarky böleginde, gapyrgalaryň aşagynda ýerleşýän muskul organydyr. Agyzdan alnan iýmit aşgazana aşgazana iberilýär. Aşgazana ýetýän iýmitler aşgazanda biraz saklanyp bilner. Soňra ýok edilýär we siňdirilýär.
Aşgazan dört bölekden durýar: özofagusyň birleşýän aşgazan gapysy diýilýän "kardiýa", aşgazanyň ýokarky bölegi bolan "fondus", aşgazanyň bedeni bolan "korpus" we " aşgazany inçe içege birleşdirýän pylorus ".
Aşgazan ragy, aşgazan keseli diýlip hem bilinýär, aşgazanyň islendik ýerinden döräp biler. Dünýäniň köp ýerinde aşgazan düwnük keseliniň iň köp ýaýran ýeri aşgazanyň bedenidir. Şeýle-de bolsa, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda aşgazan düwnük keseliniň iň köp ýaýran ýeri aşgazan we gyzylödegiň birleşýän aşgazan-içege birleşmesi bolup durýar.
Aşgazan keseli ýuwaş-ýuwaşdan ösýän keseldir. Köplenç 60-80 ýaş aralygyndaky adamlarda ýüze çykýar.
Aşgazan keseliniň görnüşleri haýsylar?
Aşgazan keseli, 95% ýagdaýynda aşgazanyň iç ýüzüni örtýän mäz öýjüklerinden döreýär. Aşgazan ragy ösüp, aşgazanyň diwaryna, hatda gana ýa-da limfa aýlanyşyna hem ýaýrap biler.
Aşgazan ragy, dörän öýjügine görä atlandyrylýar. Käbir adaty aşgazan düwnükleri aşakdakylardyr:
- Adenokarsinoma : Aşgazan düwnük keseliniň iň ýaýran görnüşidir. Aşgazanyň iç ýüzüni gurşap alýan mäz gurluşyndan bir çiş emele gelýär.
- Limfoma : Immun ulgamyna gatnaşýan lenfosit öýjüklerinden gelip çykýar.
- Sarkoma : fatagly dokumalardan, birleşdiriji dokumalardan, myşsa dokumalaryndan ýa-da gan damarlaryndan döreýän rak keseliniň bir görnüşidir.
- Metastatiki rak : Bu düwnük keseli, öýken ragy ýa-da melanoma ýaly beýleki düwnük keselleriniň aşgazana ýaýramagy netijesinde döreýän we düwnük keseliniň esasy dokumasy aşgazanda ýok.
Aşgazan mäziniň beýleki görnüşleri, meselem, karsinoid çiş, kiçi öýjükli karsinoma we skamous öýjük karsinomasy az bolýar.
Aşgazan keseliniň sebäpleri näme?
Aşgazandaky öýjükleriň gözegçiliksiz ösmegine we köpelmegine itergi berýän we rak keseline sebäp bolýan mehanizm doly belli däl. Şeýle-de bolsa, aşgazan düwnük töwekgelçiligini ýokarlandyrýan käbir faktorlaryň bardygy kesgitlenildi.
Bularyň biri umumy asimptomatiki ýokançlyga we aşgazanda ýaralara sebäp bolup biljek H.pylori bakteriýalarydyr. Aşgazanyň çişmegi, uzak wagtlap dowam edýän ganazlygyň görnüşi bolan zyýanly ganazlyk we aşgazanyň üstünden çykýan gurluşlar bolan polipler bu töwekgelçiligi ýokarlandyrýar. Aşgazan düwnük töwekgelçiligini ýokarlandyrýan beýleki faktorlar aşakda görkezilýär:
- Çilim çekmek
- Artykmaç semiz bolmak
- Çekilen we duzly iýmitleri köp iýmek
- Tohum köp iýmek
- Yzygiderli spirtli içgiler
- Cerara sebäpli aşgazan operasiýasy
- Gan topary
- Epstein-Barr wirusynyň ýokaşmagy
- Käbir genler
- Kömür, metal, agaç ýa-da rezin senagatynda işlemek
- Asbest täsiri
- Maşgalada aşgazan rak keseli bolan biriniň bolmagy
- Maşgala adenomatoz polipozy (FAP), nesil yzarlamaýan kolorektal rak (HNPCC) -Linç sindromy ýa-da Peutz-Jeghers sindromy bar
Aşgazan keseli aşgazan öýjükleriniň genetiki materialy DNK-nyň üýtgemegi bilen başlaýar. Bu üýtgeşmeler, sagdyn öýjükler ölende, düwnük öýjüklerine bölünmäge we örän çalt ýaşamaga mümkinçilik berýär. Wagtyň geçmegi bilen rak öýjükleri sagdyn dokumalary birleşdirýär we ýok edýär. Şeýlelikde, bedeniň beýleki ýerlerine hem ýaýrap biler.
Aşgazan keseliniň alamatlary nämeler?
Aşgazan düwnük keseliniň iň köp ýaýran alamaty horlanmakdyr. Näsag soňky 6 aýda beden agramynyň 10% ýa-da ondanam köpüsini ýitirýär. Aşakdaky alamatlary aşgazan düwnük keseliniň irki alamatlary hasaplamak bolar:
- Iýmit siňdiriş
- Nahardan soň çişirilen ýaly duýulýar
- Döşdäki ýanma duýgusy
- Ýumşak ýürek bulanma
- Işdäňi ýitirmek
Iýmit siňdiriş ýa-da diňe döşdäki ýanma duýgusy ýaly alamatlar rak keselini görkezmeýär. Şeýle-de bolsa, şikaýatlar gaty köp bolsa we birden köp alamat ýüze çyksa, hassanyň aşgazan düwnük töwekgelçiligi faktorlary barlanýar we käbir synaglar soralyp bilner.
Çişiň ululygy bilen arzalar has çynlakaý bolýar. Aşgazan düwnük keseliniň soňky döwürlerinde aşakdaky çynlakaý alamatlar ýüze çykyp biler:
- Aşgazan agyry
- Oturgyçda gan görmek
- Gusmak
- Belli bir sebäpsiz horlanmak
- Ýuwutmakda kynçylyk çekýär
- Sary gözüň aklary we sary deriniň reňki
- Aşgazanda çişmek
- Içege ýa-da içgeçme
- Gowşaklyk we ýadawlyk
- Döşdäki agyry
Aboveokarda sanalan şikaýatlar has çynlakaý we lukman bilen maslahatlaşmagy talap edýär.
Aşgazan rak keseli nädip anyklanýar?
Aşgazanyň düwnük keselini barlamak üçin synag ýok. Soňky 60 ýylda aşgazan düwnük keseliniň sany azaldy. Şeýle-de bolsa, maşgala taryhy ýa-da aşgazan düwnük keseline töwekgelçilik döredýän sindromly adamlar yzygiderli barlaglara gitmeli. Näsagyň lukmançylyk taryhy alynýar we fiziki barlag başlaýar.
Lukman zerur hasaplasa, aşakdaky ýaly käbir synaglary sorap biler:
- Çiş bellikleri: Düwürtik belgileri diýlip atlandyrylýan maddalaryň ganyň derejesi (CA-72-4, karsinoembrion antigen, CA 19-9)
- Endoskopiýa: Aşgazan inçe we çeýe turba we kameranyň kömegi bilen barlanýar.
- Upperokarky aşgazan-içege ulgamynyň radiografiýasy: Näsaga bariý diýilýän suwuk suwuklyk berilýär we aşgazan göni radiografda görünýär.
- Hasaplanan tomografiýa: rentgen şöhleleriniň kömegi bilen jikme-jik şekilleri döredýän şekillendiriş enjamy.
- Biopsiýa: Aşgazanyň adaty bolmadyk dokumasyndan bir nusga alynýar we patologiki taýdan barlanýar. Kesgitli diagnoz biopsiýa bolup, rak keseliniň görnüşi patologiýa netijesi bilen kesgitlenýär.
Aşgazan keseliniň tapgyrlary
Aşgazanyň düwnük bejergisini kesgitleýän iň möhüm faktor, aşgazan düwnük keselidir. Aşgazan keseli; Çişiň ululygy, limfa düwünine ýaýramagy ýa-da aşgazandan başga ýere ýaýramagy bilen kesgitlenýär.
Aşgazan keseli köplenç adenokarsinoma diýlip atlandyrylýan we aşgazan mukozasynda başlaýar. Aşgazan keseliniň tapgyrlary, rak keseliniň ýaýramagynyň we bejerginiň usullaryny kesgitlemäge kömek edýär. Sahnalaşdyrmak, adatça, TNM ulgamyny ulanýar. Bu ulgam, çiş (çiş), düwün (limfa düwün) we metastaz (uzak organlara ýaýramak) parametrlerine esaslanýar. Aşgazan keseliniň tapgyrlary:
Aşgazan düwnük tapgyry 0 Alamatlar
0-njy tapgyra : Aşgazanyň iç ýüzüni örtýän epitel gatlagynda düwnük öýjüklerine öwrülmäge ukyply sagdyn öýjükleriň bolmagy. Bejergi aşgazanyň bir bölegini ýa-da hemmesini hirurgiki usulda aýyrmak arkaly gazanylýar. Aşgazan bilen birlikde, bedenimizdäki immun ulgamynyň möhüm bölegi bolan aşgazanyň golaýyndaky limfa düwünleri hem aýrylýar.
Bu etapda, düwnük diňe aşgazanyň astyndaky öýjüklere täsir edýär we entek has çuň dokumalara ýa-da limfa düwünlerine ýaýramady.
Aşgazan mäziniň 0 (Tis N0 M0) tapgyrynda, düwnük diňe aşgazanyň astyndaky öýjüklere täsir edip, entek çuňňur dokumalara ýa-da limfa düwünlerine ýaýramady. Şonuň üçin bu döwürde düwnük keseliniň alamatlary adatça ýumşakdyr.
Aşgazan keseli 1-nji tapgyryň alamatlary
1-nji tapgyra: Bu etapda aşgazanda düwnük öýjükleri bar we limfa düwünlerine ýaýramagy mümkin. 0-njy etapda bolşy ýaly, aşgazanyň bir bölegi ýa-da hemmesi we ýakyn ýerdäki limfa düwünleri operasiýa bilen aýrylýar. Operasiýadan öň ýa-da soň bejergä himiýa bejergisi ýa-da himoradiasiýa goşulyp bilner.
Operasiýadan öň edilende, rak keseliniň göwrümini azaldar we operasiýa arkaly aýyrmaga mümkinçilik berer we operasiýadan soň operasiýa edilenden soň galan rak öýjüklerini öldürmek üçin ulanylýar.
Himioterapiýa, düwnük öýjüklerini öldürmegi maksat edinýän dermanlardyr. Neşe serişdelerinden başga-da, himoradioterapiýa radiasiýa bejergisi bilen ýokary radiasiýa energiýasyny ulanmak arkaly rak öýjüklerini öldürmegi maksat edinýär.
Aşgazan düwnüginiň 1-nji tapgyrynda (T1 N0 M0), düwnük aşgazan diwarynyň ýüzüne ýa-da aşaky gatlagyna ýaýrady, ýöne limfa düwünlerine ýa-da beýleki organlara ýaýramady. Bu etapdaky alamatlar 0-njy tapgyra meňzeş bolup biler, ýöne düwnük keseliniň has ösen tapgyra ýaýrandygyny görkezýän goşmaça alamatlar bolup biler.
Aşgazan keseli 1-nji tapgyryň alamatlary;
- Aşgazan agyry we rahatsyzlyk
- Iýmit siňdiriş ýa-da ýürek bulanma
- Işdäňi ýitirmek we horlanmak
- Ganly tabak ýa-da gusmak
- Iredadawlyk
Aşgazan keseli 2-nji tapgyryň alamatlary
2-nji tapgyra : Rak aşgazanyň we limfa düwünleriniň has çuň gatlaklaryna ýaýrady. 1-nji tapgyra meňzeş ýaly, 2-nji tapgyra esasy bejergi hirurgiki ýa-da post-himoradioterapiýa we hirurgiýadan ybaratdyr.
Aşgazan keseli 2-nji tapgyryň alamatlary;
- Limfa düwünlerinde çişmek
- Iredadawlyk
- Ganly tabak ýa-da gusmak
- Iýmit siňdiriş we ýürek bulanma
- Işdä we horlanmak
Aşgazan keseli 3-nji tapgyryň alamatlary
3-nji tapgyra : Rak aşgazanyň ähli gatlaklaryna we dalak we içege ýaly ýakyn organlara ýaýrady. Operasiýa bilen tutuş aşgazan aýrylýar we himiýa bejergisi berilýär. Şeýle-de bolsa, bu bejergi anyk bejergini üpjün etmese-de, näsagyň alamatlaryndan we agyrysyndan dynýar.
Aşgazan keseli 3-nji tapgyryň alamatlary;
- Sarylyk
- Ganazlygyň erbetleşmegi
- Limfa düwünlerinde çişmek
- Iredadawlyk
- Ganly tabak ýa-da gusmak
- Iýmit siňdiriş we ýürek bulanma
- Işdä we horlanmak
Aşgazan keseli 4-nji tapgyryň alamatlary
4-nji tapgyra : Düwnük, beýni, öýken we bagyr ýaly aşgazandan uzakdaky organlara ýaýrady. Bejergi bermek has kyn, maksat alamatlary ýeňilleşdirmekdir.
Aşgazan keseli 4-nji tapgyryň alamatlary;
- Aşgazan agyry we rahatsyzlyk
- Iýmit siňdiriş ýa-da ýürek bulanma
- Işdäňi ýitirmek we horlanmak
- Ganly tabak ýa-da gusmak
- Iredadawlyk
- Sarylyk
- Ganazlygyň erbetleşmegi
- Limfa düwünlerinde çişmek
- Dem alyş meselesi
Aşgazan keseli nädip bejerilýär?
Aşgazan düwnük keselini bejermek, näsagyň umumy saglyk ýagdaýyna baglylykda üýtgeýär. Aşgazan düwnük keselini bejermek adatça bir ýa-da birnäçe usuly öz içine alýar. Aşgazan düwnük keselini bejermekde giňden ulanylýan usullar aşakdakylardyr.
Operasiýa: Aşgazan düwnük keselini bejermekde ýygy-ýygydan ulanylýan usul. Hirurgiki gatyşma, çişiň aýrylmagydyr. Bu usul tutuş aşgazany (umumy gastrektomiýa) ýa-da onuň diňe bir bölegini (bölekleýin gastrektomiýa) aýyrmagy öz içine alýar.
Radioterapiýa: rak keseli öýjüklerini öldürmek ýa-da ýokary energiýa şöhlelerini ulanmak arkaly olaryň ösüşine gözegçilik etmek üçin ulanylýar. Radioterapiýa operasiýadan öň ýa-da soň ýa-da rak keseliniň ýaýramagynda ulanylyp bilner.
Himioterapiýa: Düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da olaryň ösüşine gözegçilik etmek üçin dermanlary ulanmak.
Aşgazan düwnük keseliniň öňüni almak üçin näme edip bolar?
Aşgazan düwnük keseliniň öňüni almak üçin görülýän käbir çäreler aşakda görkezilýär:
- Çilimi taşlaň
- Aşgazan ýarasy bar bolsa bejergi almak
- Süýüme baý iýmitler bilen sagdyn iýmitlenmek
- Spirtli içgileri içmezlik
- Agyrlaýjy serişdeler we aspirin ýaly dermanlary üns bilen ulanmak
Aşgazanyňyzda agyr problemalar bar bolsa ýa-da oturgyjyňyzda gan görmek ýa-da çalt horlanmak ýaly çynlakaý nägilelikler bar bolsa, saglyk edarasyna ýüz tutup, hünärmen lukmanlardan goldaw almagy maslahat berilýär.
Aşgazan düwnük operasiýasy töwekgelçilikmi?
Aşgazan düwnük operasiýasy, islendik hirurgiki gatyşma ýaly töwekgelçilikleri öz içine alýar. Şeýle-de bolsa, näsagyň umumy saglygyna, düwnük keseline we operasiýa görnüşine baglylykda operasiýa töwekgelçiligi üýtgäp biler. Şonuň üçin aşgazan düwnük operasiýasynyň töwekgelçilikleri we peýdalary näsagyň ýagdaýyna görä bahalandyrylmalydyr. Aşgazan düwnük keseliniň döremek howpy;
- Okanç
- Gan akma
- Anestezi kynçylyklary
- Organlara zeper ýetmegi
- Ýaralary bejermek meselesi
- Iýmitlendirmek meselesi
- Dürli kynçylyklar ýaly dürli töwekgelçilikler bar.
Aşgazan keseli üçin näme peýdaly?
Aşgazan keseli ýaly çynlakaý ýagdaýy bejermek ýa-da bejermek üçin göni bejergi ýok. Şeýle-de bolsa, sagdyn durmuş ýörelgesi we deňagramly iýmit aşgazan düwnük töwekgelçiligini azaldýar we bejergini goldaýar.
Freygy-ýygydan soralýan soraglar
Aşgazan keseliniň alamatlary nämeler?
Aşgazan düwnük keseliniň iň köp ýaýran alamaty horlanmakdyr. Näsag soňky 6 aýda beden agramynyň 10% ýa-da ondanam köpüsini ýitirýär. Aşgazan düwnük keseliniň irki alamatlarynyň arasynda: iýmitlenmezlik, nahardan soň çişmek, döşüňde ýanma duýgusy, ýumşak ýürek bulanma we işdäň ýitmegi.
Aşgazan düwnük keselinden gutulmak mümkinçiligi barmy?
Aşgazan rak keseli bilen kesellän adam üçin diri galmak mümkinçiligi birnäçe faktorlara baglydyr. Bu faktorlaryň arasynda; Bulara düwnük keseli, bejergä jogap, näsagyň umumy saglyk ýagdaýy, ýaşy, jynsy, iýmitleniş ýagdaýy we beýleki lukmançylyk ýagdaýlary degişlidir. Irki döwürde ýüze çykarylan aşgazan rak keseli, adatça has gowy çaklama bolýar, sebäbi bejergä has gowy jogap berýär.
Aşgazan we içegäniň düwnük keseliniň alamatlary birmeňzeşmi?
Aşgazan ragy (aşgazan adenokarsinoma) we içegäniň düwnük keseli (kolorektal rak) dürli organ ulgamlaryna täsir edýän iki aýry rak keselidir. Düwnük keseliniň iki görnüşi hem içege ulgamyna degişlidigine garamazdan, olaryň alamatlary köplenç tapawutlanýar.
Aşgazan rak keseli nirede duýulýar?
Aşgazan mäziniň agyrylary köplenç aşgazan meýdanynda duýulýar. Şeýle-de bolsa, agyry duýulýan we häsiýetleri adamdan adama üýtgeýär.