Demir ýetmezçiligi näme? Demir ýetmezçiliginiň alamatlary we bejergisi

Dünýäde iň köp ýaýran ganazlygyň demir ýetmezçiligi aýallaryň 35% -de we erkekleriň 20% -de ýüze çykýan möhüm saglyk meselesidir. Göwreli aýallarda bu görkeziji 50% -e çenli ýokarlanýar.

Demir ýetmezçiligi näme?

Demir ýetmezçiligi, bedende zerur bolan demiriň dürli sebäplere görä kanagatlandyrylyp bilinmeýän ýagdaýydyr. Demir bedende örän möhüm wezipelere eýedir. Gyzyl gan öýjükleri diýilýän gyzyl gan öýjüklerini berýän gemoglobiniň düzüminde demir bar, gyzyl gan öýjükleri öýkenlerden kislorod alyp, beýleki dokumalara ýetirmekde möhüm rol oýnaýar.

Gandaky demir derejesi pes bolanda, gyzyl gan öýjükleriniň önümçiligi peselýär we netijede öýjüklere, dokumalara we organlara iberilýän kislorodyň mukdary azalýar. Demir ýetmezçiligi netijesinde demir ýetmezçiligi ganazlygy diýilýär. Demir öýjüklerdäki we fermentlerdäki elektrik stansiýalarynyň bir bölegi bolup, beden üçin möhüm ähmiýete eýe.

Demir ýetmezçiligine näme sebäp bolýar?

Demir beden tarapyndan öndürilip bilinmeýän mineral, şonuň üçin berhiz arkaly ýeterlik we yzygiderli kabul edilmelidir. Demir ýetmezçiligi, adatça bedende demir zerurlygynyň ýokarlanmagy, demiriň ýeterlik bolmazlygy ýa-da bedenden demir ýitmegi sebäpli ýüze çykýar. Demir ýetmezçiliginiň iň möhüm sebäbi, demir saklaýan iýmitleri ýeterlik sarp etmezlikdir. Göwrelilik we aýbaşy döwri ýaly ýagdaýlarda bedeniň demir zerurlygy artýar.

Bedende demir zerurlygynyň ýokarlanmagy sebäpli ýüze çykýan demir ýetmezçiliginiň sebäpleri;

• Göwrelilik
• Ene süýdi bilen iýmitlendirmek döwri
• Frequygy-ýygydan çaga dogurmak
• Ulalýan döwürde bolmak
• Olesetginjeklik aşakdaky ýaly görkezilip bilner.

Demiriň ýeterlik bolmazlygy sebäpli demir ýetmezçiliginiň sebäpleri;

• Equeterlik däl we deňagramsyz iýmitlenme
• Bu et, bagyr we demirlere baý beýleki iýmitlenmeýän wegetarian dietasydyr (Ösümlik iýmitlerinde ýeterlik mukdarda demir bar bolsa-da, düzümindäki beden bedende erbet ulanylyp bilner. Haýwan myşsalarynyň düzümindäki miýoglobini öz içine alýar gaty aňsat siňdirilýän demir.).

Bedeniň demir ýitmegi netijesinde ýetmezçiligiň sebäpleri;

• Aýbaşydan agyr gan akma
• Aşgazan ýaralary, gemorroý, betbagtçylyklar we ş.m. sebäpli aşa köp gan ýitirmek.
• Artykmaç maşklar sebäpli peşew we der arkaly demir ýaly minerallaryň we beýleki yz elementleriniň ýitmeginiň ýokarlanmagydyr.

Aboveokarda sanalan sebäplerden başga-da, aşakdaky faktorlar demir ýetmezçiligine sebäp bolup biler:

• Aşgazan kislotasynyň bölünip çykmagy ýeterlik däl
• Aşgazanda ýa-da on iki barmakly içegede ýaralar bar
• Aşgazanyň ýa-da içegäniň bir bölegini aýyrmak üçin hirurgiýa
• Çörek ýaly keseller sebäpli içegeler tarapyndan alynýan demiriň ýeterlik derejede siňdirilmegi
• Çaý, kofe we ​​kola ýaly kofeinli içgiler nahar iýilende demiriň siňdirilmegini ep-esli saklaýar.
• Nesil demir ýetmezçiligi
• Siňdirilmegini bozýan dermanlary ulanmak

Demir ýetmezçiliginiň alamatlary nämeler?

Irki döwürde demir ýetmezçiligini ýüze çykarmak kyn. Beden demir ýetmezçiliginiň öwezini dolup, ganazlyk alamatlarynyň ýüze çykmagyny gijikdirip biler. Şeýle-de bolsa, bu döwürde käbir irki alamatlar hem görünýär. Bu irki alamatlaryň käbiri;

• Saçlar we dyrnaklar
• Gury deri
• Agzyň burçlaryndaky çatryklar
• Ot ýakýan dil
• Agyz mukozasyndaky duýgurlyk

Demir ýetmezçiligi ösüp, ganazlyk ýüze çykanda beýleki alamatlar we alamatlar goşulýar. Demir ýetmezçiliginiň iň köp ýaýran alamatlary;

• Gowşaklyk
• Yzygiderli ýadawlyk
• Konsentrasiýa meselesi
• Biperwaýlyk
• Fiziki işjeňlik wagtynda dem almak
• Baş aýlanmagy we garaňkylyk
• Kellagyry
• Depressiýa
• Uky meselesi
• Adatdakysyndan has sowuk duýmak
• Saç dökülmesi
• Deriniň reňki açyk görünýär
• Diliň çişmegi
• Garynja
• Ellerde we aýaklarda gykylyk ýa-da ysgynsyzlyk hökmünde görkezilip bilner.

Demir ýetmezçiligine näme sebäp bolýar?

Demir ýetmezçiligi ganazlygy bejerilmese, çynlakaý, durmuş üçin howp döredip biler. Bu saglyk meseleleriniň käbiri;

• Heartürek ýagdaýlary (çalt ýürek urmagy, ýürek ýetmezçiligi, ulaldylan ýürek ýaly)
• Göwrelilik döwründäki meseleler (çaga dogluşynyň pes agramy, çaganyň kadaly agramy bolmazlygy, wagtyndan öň dogulmak töwekgelçiligi, çaganyň akyl taýdan ösmegi ýaly meseleler)
• Immun ulgamynyň gowşaklygy we keselleri has aňsat tutmak
• Çagalarda we çagalarda ösüş we akyl taýdan yza galmak
• Dyngysyz aýak sindromy

Demir ýetmezçiligini nädip anyklamaly?

Demir ýetmezçiligi, adatça ganyň sanalmagy wagtynda ýüze çykýar ýa-da başga maksatlar üçin ýerine ýetirilýär. Demir ýetmezçiligi ýüze çykan halatynda beden ilki bilen demir dükanlaryny ýok edýär. Bu ätiýaçlyklar doly tükenende demir ýetmezçiligi ganazlygy ýüze çykýar. Şol sebäpli demir ýetmezçiligini ir anyklamak üçin demir dükanlarynyň ýagdaýyny görkezýän gan barlaglary zerurdyr. Bedenimizde witamin ýa-da mineral ýetmezçiligi ýüze çykanda, oňa gözegçilik etmek we gözegçilik etmek gaty möhümdir. Mysal üçin, bariatr operasiýasy arkaly durmuşynda hemişelik üýtgeşmeler girizen semiz hassa üçin adaty demir barlagy maslahat berilip bilner. Demir ýetmezçiligini görkezýän şikaýatlaryňyz bar bolsa, saglyk edarasyna ýüz tutup bilersiňiz. Lukman, ýaşaýyş durmuşyňyzy we iýmitleniş endikleriňizi sorag eder, şeýle hem öňünden bar bolan keseller we dermanlar ýaly jikme-jik lukmançylyk taryhyny alar. Beýleki tarapdan, ýaş aýallar bilen, aýbaşy döwrüniň ýygylygy, dowamlylygy we agyrlygy barada soraglar berýär. Garrylar üçin iýmit siňdiriş ulgamyndan, peşewden we jyns organlaryndan gan döreýändigini ýa-da ýokdugyny anyklaýar. Ganazlygyň sebäbini bilmek üstünlikli bejerginiň açarydyr.

Demir deňagramlylygy barada kesgitli maglumat diňe gan barlaglary arkaly mümkindir. Diagnoz, gemoglobin, gematokrit, eritrosit sanamak we transferrin ýaly dürli parametrleri barlamak arkaly synanyşyk edilýär.

Demir ýetmezçiliginiň öňüni nädip almaly?

Demir ýetmezçiliginiň ýüze çykmagynyň öňüni almak iýmitleniş endikleriniň käbir üýtgemegi bilen mümkindir. Munuň üçin;

• Demir baý iýmitleri iýmek
• Bu iýmitleri demiriň siňdirilmegini ýeňilleşdirýän iýmitler bilen birleşdirmek (apelsin şiresi, limonad, ýorunja ýaly C witamine baý iýmitler we içgiler siňdirilmegini aňsatlaşdyrýar.)
• Demiriň siňdirilmegini azaldýan iýmitlerden we içgilerden gaça durmak, demir ýetmezçiliginiň öňüni alar.

Demir ýetmezçiligi näme?

Demir baý iýmitleri iýmek, demir ýetmezçiligi üçin näme peýdaly diýen soraga jogap berer . Gyzyl et, bagyr we beýleki gök önümler, nohut, mekgejöwen, gara gözli nohut, böwrek noýbasy, nohut we guradylan noýba; Ysmanak, kartoşka, gyrgyç, tohumsyz üzüm, gaýnadylan soýa, kädi, süle, pekmez we bal ýaly iýmitler demirde baýdyr. Bu iýmitler demir ýetmezçiliginiň öňüni almak üçin köp sarp edilmelidir. Demir ýetmezçiligi immunitetiň gowşamagyna sebäp bolup biler. Wirus sebäpli döreýän immun meselesi bolan AIDS-iň alamatlary bolan näsaglarda yzygiderli gözegçilik edilýän köp sanly minerallar we witaminler bolup biler.

Demiriň siňdirilmegini gadagan edýän iýmitler

Käbir iýmitler ýa-da içgiler demiriň siňdirilmegini azaltmak arkaly demir ýetmezçiligini döredip biler. Bularyň käbiri;

• Däneli, däne
• Nebit tohumlary (meselem, soýa, nohut)
• Kofe
• Gara çaý
• Soya we soýa süýdünden belok (kazein)
• Kalsiý duzlary (Dürli mineral suwlarda tapylýar.

Mümkin bolsa, bu iýmitleri we içgileri demir saklaýan iýmitler bilen bilelikde iýmeli däl. Esasanam ganazlyk hassalary mümkin bolsa olardan daşda durmalydyrlar.

Demir ýetmezçiligini nädip bejermeli?

Demir ýetmezçilikli ganazlygy bejermek bilelikde çemeleşmegi talap edýär. Ilki bilen demir ýetmezçiliginiň näme üçin ýüze çykýandygyny kesgitlemek möhümdir; sebäbi bejergä sebäbine görä meýilleşdirilýär. Demir ýetmezçiligine sebäp bolýan meseleleri ýok etmek, bejeriş işinde iň möhüm ädimdir.

Eger ýetmezçilik demiriň aşa az iýmitlenmegi bilen baglanyşykly bolsa, täsir eden adamyň iýmitlenmegi ýeterlik demir kabul etmek üçin düzülýär. Adamlara demir et, bagyr we balyk ýaly demir baý iýmitleri iýmek maslahat berilýär. Mundan başga-da, näsaga nahar wagtynda çaý we kofe ýaly demiriň siňdirilmegini azaldýan içgilerden gaça durmak maslahat berilýär.

Iýmitiň üýtgemegi ýeterlik bolmasa we ganazlyk bar bolsa, hassany demir dermanlary bilen bejermek zerur bolup biler. Şeýle-de bolsa, lukmanyň gözegçiligi bolmazdan demir dermanlaryny ulanmak howply. Artykmaç demir bedenden aýrylmaýandygy sebäpli, aşgazan asty, bagyr, ýürek we göz ýaly organlarda ýygnanyp, zeper ýetirip biler.

Demir ýetmezçiligiňiziň bardygyna şübhelenýän bolsaňyz, saglygy goraýyş edarasyna ýüz tutup bilersiňiz ýa-da sebäplerini anyklamak we diagnozy anyklamak üçin maşgala lukmanyndan maslahat alyp bilersiňiz.