Heartürek agyry näme? Heartürek keseliniň alamatlary nämeler?

Gapyrgada, döşüň orta çyzygyndan birneme çepe ýerleşýän we möhüm ähmiýete eýe bolan ýürek, myşsa gurluşy bolan organdyr. Günde ortaça 100 müň gezek şertnama baglaşyp, 8000 litr töweregi gan aýlanyşyna bu organyň agramy erkeklerde 340 gram, aýallarda takmynan 300-320 gr. Heartürek gurluşynda haýsydyr bir kemçilik, ýürek klapan keselleri (damar keselleri), ýürek myşsasy (miokard) keselleri, ýürek dokumalaryny iýmitlendirmek üçin jogapkär koronar damarlar bilen baglanyşykly ýürek keseli ýa-da ýüregiň dürli çiş keselleri bolup biler bolup geçýär.

Heartürek agyry we insult dünýäde ölümiň iň köp ýaýran sebäpleridir. Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy 2030-njy ýyla çenli her ýyl 23,6 million adamyň ýürek-damar keselleri sebäpli öljekdigini çaklaýar.

Heartürek agyry näme?

Miyokard infarkty diýlip hem atlandyrylýan ýürek agyry; Heartüregiň kislorodyna we iýmitlenişine jogap berýän koronar damarlarda oklýuziýa ýa-da aşa daralmagy sebäpli ýürek myşsasyna gan akmagy kesilen ýagdaýdyr. Heartürek dokumalarynyň ýeterlik gan almaýandygy üçin her sekuntda hemişelik zeper ýetmek howpy ýokarlanýar.

Heartüregi iýmitlendirýän arteriýalarda duýdansyz bökdençlik ýürek myşsasynyň ýeterlik kislorod almazlygyna sebäp bolup, ýürek dokumalaryna zeper ýetirip biler. Holesterin ýaly ýagly maddalar ýürege gan akmagyna jogap berýän damarlaryň diwarlarynda ýygnanýar we plakatlar diýilýär. Plakatlar wagtyň geçmegi bilen köpelýär, gan damarlaryny daraldýar we üstünde ýaryk döredýär. Diwardan aýrylýan bu çatryklarda ýa-da nyşanlarda emele gelen damarlar damarlary petikläp, ýürek keseline sebäp bolup biler. Gämi ir we dogry açylmasa, ýürek dokumalarynyň ýitmegi ýüze çykýar. .Itgiler ýüregiň nasos güýjüni peseldýär we ýürek ýetmezçiligi ýüze çykýar. Türkiýede her ýyl ýürek agyry zerarly 200 müň adam ölýär. Bu görkeziji ýol hadysalary sebäpli ölenleriň sanyndan 30 esse töweregi.

Heartürek agyrynyň 12 alamaty

Heartürek agyrynyň iň esasy alamaty döş agyrylary, ýürek agyrylary diýlip hem atlandyrylýar. Döş diwarynyň aňyrsynda duýulýan bu agyry, döşüňizde kimdir biri oturan ýaly duýýan, agyr we agyr agyrydyr. Çep eliňe, boýnuňa, egniňe, garnyňa, eňegiňe we arkaňyza ýaýrap biler. Adatça 10-15 minut töweregi wagt gerek. Koronar damarlary giňeldýän nitrat saklaýan dermanlary dynç almak ýa-da ulanmak agyryny aýyryp biler. Heartürek keseliniň beýleki alamatlarynda gaýgy, baş aýlanmak, ýürek bulanma, dem gysmak, aňsat ýadawlyk we ýürek ritminiň bozulmagy bolup biler. Heartürek agyry, käwagt daralýan ýerlerde ýüze çykýar we ýürek agyry alamatlary adama görä üýtgäp biler. Bu, esasanam aýallarda ýürek agyry alamatlaryna degişlidir.

Heartürek agyry wagtynda ýüze çykyp biljek alamatlary aşakdaky ýaly jemläp bolar:

1. Döş agyrylary, basyş ýa-da rahatsyzlyk: heartürek agyry bolan adamlaryň köpüsi döş meýdanynda agyry ýa-da rahatsyzlyk duýýarlar, ýöne her ýürek keselinde beýle däl. Käbir adamlarda döş meýdanynda gysyş duýgusy döräp biler, oňaýsyzlyk duýgusy adatça gysga bolýar we birnäçe minutyň içinde ýitýär. Käbir adamlarda bu duýgy birnäçe sagadyň içinde ýa-da ertesi gün ýene duýulyp biler. Bu alamatlar, köplenç ýürek myşsasynyň ýeterlik kislorod almaýandygyny görkezýän şikaýatlardyr we gyssagly lukmançylyk çäreleriniň zerurlygy sebäpli seresap bolmaly.
2. Göz öňünde tutulan agyry: Döşdäki berklik we agyry duýgusy ýürek agyry wagtynda bedeniň beýleki ýerlerinde ýüze çykyp biler. Heartürek agyryny başdan geçirýänleriň köpüsinde döş agyrylary çep eliňe ýaýraýar. Bu ýerden başga-da egin, arka, boýn ýa-da eňek ýaly ýerlerde agyry duýýan adamlar bar. Aýallarda ýürek agyry wagtynda seresap bolmaly, sebäbi agyry aşgazanyň aşaky we aşaky döşünde hem ýüze çykyp biler. Backokarky arka agyrysy aýallarda erkeklere garanyňda has köp duş gelýän başga bir alamatdyr.
3. Derlemek: Iş ýa-da maşk wagtynda ýüze çykmaýan aşa köp derlemek, dürli ýürek problemalaryny görkezip bilýän alamatdyr. Käbir adamlarda aşa sowuk derleme hem bolup biler.
4. Gowşaklyk: heartürek agyry wagtynda aşa köp stress adamyň ýadaw we ejiz bolmagyna sebäp bolup biler. Gowşaklyk we dem gysmak aýallarda ýygy-ýygydan ýüze çykýan we krizisden öňki döwürde birnäçe aý öň ýüze çykyp bilýän alamatlardyr.
5. Dem alşyň gysgalygy: Heartüregiň işlemegi we dem almagy ýakyndan baglanyşykly wakalar. Adamyň dem alşyna düşünişi hökmünde kesgitlenýän dem gysmagy, ýüregiň krizis wagtynda ýeterlik gan sorup bilmezligi sebäpli ýüze çykýan möhüm alamatdyr.
6. Baş aýlanmagy: Baş aýlanmagy we baş aýlanmagy, köplenç aýal hassalarda ýüze çykýan ýürek agyry alamatlarynyň biridir. Bu ýagdaýlar adaty ýaly kabul edilmeli däldir we başdan geçirýän adam tarapyndan ünsden düşürilmeli däldir.
7. Palpitasiýa: heartürek agyry sebäpli titremeden zeýrenýän adamlar güýçli aladalanýarlar. Käbir adamlar bu sarsgyny diňe döşde däl, eýsem boýnunda hem suratlandyryp bilerler.
8. Iýmit siňdiriş meselesi: Käbir adamlar krizisden öňki döwürde ýürek keseliniň alamatlary bolan dürli iýmit siňdiriş arzalaryna duçar bolup bilerler. Iýmit siňdiriş we ýürek bulanmagy ýaly iýmit siňdiriş meseleleriniň käbir ýürek agyry alamatlaryna meňzeş bolmagy üçin seresap bolmaly.
9. Aýaklaryň, aýaklaryň we topuklaryň çişmegi: Aýaklaryň we aýaklaryň çişmegi bedende suwuklygyň ýygnanmagy netijesinde ösýär. Bu ýürek ýetmezçiliginiň barha erbetleşýändiginiň alamaty bolup biler.
10. Çalt we tertipsiz ýürek urgulary: Çalt ýa-da tertipsiz ýürek urgusynyň näsazlyklaryna çynlakaý garalmalydygy aýdylýar. Mundan başga-da, ýadawlyk, gowşaklyk we gysga dem alyş palpitasiýa goşulanda, gaty giç bolup bilmez.
11. Üsgülewük: Dowamly we dowam edýän üsgülewük ýürek keseliniň alamaty bolup biler. Bu öýkeniň gan akmagy bilen baglanyşyklydyr. Käbir ýagdaýlarda üsgülewük gan bilen bilelikde bolup biler. Şeýle ýagdaýda wagt ýitirmezlik möhümdir.
12. Bedeniň agramynyň duýdansyz üýtgemegi - agramyň ýokarlanmagy ýa-da horlanmagy: Birden agramyň ýokarlanmagy ýa-da horlanmagy ýürek agyry howpuny ýokarlandyrýar. Iýmitiň duýdansyz üýtgemegi holesteriniň profiliniň üýtgemegine hem sebäp bolup biler. Gysga wagtyň içinde 10 göterim ýa-da ondanam köp agram alýan orta ýaşly adamlarda indiki ýyllarda ýürek agyry howpunyň ýokarlanýandygy syn edildi.

Aýallarda ýürek keseliniň alamatlary

Erkek jyns, ýürek kesellerine duçar bolmak üçin töwekgelçilik faktory hasaplanýar. Şol bir wagtyň özünde erkeklerde aýallara garanyňda has ir ýürek agyry bolup biler. Heartürek agyry alamatlary adamdan üýtgäp bilse-de, erkeklerde ýürek agyry alamatlary köplenç klassiki alamatlardan durýar. Aýallar üçin ýagdaý birneme üýtgeşik. Aýallarda ýürek keseliniň alamatlarynyň arasynda uzak möhletli gowşaklyk, uky problemalary, alada we ýokary bel agyry ýaly käbir klassiki däl alamatlaryň göz öňünde tutulýandygyny bilmelidiris.

Heartürek agyrylarynyň görnüşleri haýsylar?

Aciti koronar sindrom (ACS) diýlip hem kesgitlenen ýürek agyry 3 görnüşe bölünýär. STEMI, NSTEMI we koronar spazm (durnuksyz angina) ýürek keseliniň bu üç görnüşini emele getirýär. STEMI, EKG barlagynda ST segmenti diýlip atlandyrylýan ýerde beýiklik ýüze çykýan ýürek agyry görnüşidir. NSTEMI görnüşli ýürek keselinde, elektrokardiografiýada (EKG) beýle segment beýikligi ýok. STEMI we NSTEMI ikisi hem ýürek dokumalaryna gaty zyýan berip biljek ýürek keselleriniň esasy görnüşleri hasaplanýar.

STEMI, koronar arteriýalaryň doly petiklenmegi netijesinde ýürek dokumasynyň köp böleginiň iýmitlenmegi bozulanda ýüze çykýan ýürek keseliniň bir görnüşidir. NSTEMI-de koronar arteriýalar bölekleýin örtülendir we şonuň üçin EKG synagynda ST segmenti diýilýän ýerde hiç hili üýtgeşiklik bolup bilmez.

Koronar spazm gizlin ýürek agyry hökmünde bellidir. Alamatlar STEMI bilen meňzeş bolsa-da, myşsa agyrylary, iýmit siňdiriş problemalary we başga-da dürli nägilelikler bilen bulaşdyrylyp bilner. Heartürek damarlarynyň gysylmagy sebäpli ýüze çykýan bu ýagdaý, gan aýlanyşyny kesýän ýa-da ep-esli azaldýan derejä ýetende, ýürek keseliniň gizlin alamatlaryna sebäp bolup biler. Bu ýagdaýda ýürek dokumalaryna hemişelik zeper ýetmeýändigi ruhlandyryjy bolsa-da, gelejekde ýürek agyry howpunyň ýokarlanmagyna sebäp bolýanlygy sebäpli ünsden düşürilmeli däldir.

Heartürek keseliniň sebäpleri näme?

Heartüregi iýmitlendirýän damarlarda ýagly nyşanlaryň emele gelmegi ýürek keseliniň iň köp ýaýran sebäplerinden biridir. Bu ýagdaýdan başga-da, damarlaryň ýygrylmagy ýa-da ýarylmagy ýürek keseline sebäp bolup biler.

Dürli faktorlar sebäpli damarlaryň içki diwarynda ateroskleroz diýilýän ýag ýataklarynyň toplanmagy bolup biler we bu şertler ýürek agyry howpy hasaplanýar:

• Çilim çekmek ýürek agyry howpuny ýokarlandyrýan iň möhüm sebäpdir. Çilim çekýän erkeklerde we aýallarda ýürek agyry howpy takmynan 3 esse ýokarydyr.
• Ganda erbet holesterin diýlip kesgitlenýän LDL derejesi näçe ýokary bolsa, ýürek keseliniň döremek howpy şonça ýokarydyr. Offal, soudjouk, salami, kolbasa, gyzyl et, gowrulan et, kalamari, midiýa, karides, doly ýagly süýt önümleri, maýonez, krem, krem ​​we ýag ýaly ýokary holesterinli iýmitlerden gaça durmak ýürek agyry howpuny azaldyp biler.
• Süýji keseli, ýürek agyry howpuny ýokarlandyrýan möhüm keseldir. Süýji keseliniň köpüsi ýürek agyry sebäpli ölýär. Süýji keseli bilen kesellänlerde damar diwarlarynyň çeýeligi ýaramazlaşýar, ganyň ýygrylmagy ýokarlanyp, gäminiň iç ýüzündäki endotel öýjüklerine zeper ýetmegi aňsatlaşyp biler. Seresap bolmaly, sebäbi sagdyn iýmitlenme we fiziki işjeňligiň ýoklugy sebäpli insuline garşy durnuksyzlykda ýürek agyry howpy bolup biler.
• Gan damarlarynda basyşyň ýokarlanmagy (ýokary gan basyşy) ýürek agyry howpuny ýokarlandyryp biljek başga bir ýagdaýdyr.
• Ageaşy bilen gämileriň gurluşynyň ýaramazlaşmagy we zeperiň köpelmegi bolup biler. Bu hem ýürek agyry howpuny ýokarlandyrýar.
• Aýallarda estrogen gormony ýürek agyry howpundan goraýjy täsir edip biler. Şonuň üçin erkeklerde we menopauzadan soňky aýallarda ýürek agyry howpy has ýokary hasaplanýar.
• Semizlik gan damarlarynyň işlemezligine, wagtyndan öň garramagyna we aterosklerozyň döremegine sebäp bolup, ýürek agyry howpuny ýokarlandyrýar. Uglewodyň we ýag çalşygynyň bozulmagyna sebäp bolýan semizlik bilen bilelikde ýokary gan basyşy, holesterin we süýji keseli ýaly beýleki ýagdaýlar hem ýürek keseliniň ýüze çykmagy üçin möhümdir. Semizlik üçin semizlik operasiýasy ileri tutulýan bolsa, lazer liposaksiýasy ýaly usullary inçe we ýag dokumasyny azaltmak üçin saýlap bolýar.
• Adamyň birinji derejeli garyndaşlarynda ene, kaka, dogan ýaly ýürek keseliniň döremegi ýürek keseliniň döremek howpuny ýokarlandyrýar.
• S-reaktiw belok, gomosistein, fibrinogen we lipoprotein ýaly maddalaryň ganyndaky beýiklige üns berilmelidir, bagyrda öndürilen A ýürek agyry howpy bilen baglanyşykly bolup biler.

Heartürek agyry nädip anyklanýar?

Heartüregiň elektrik işjeňligini dokumentleşdirýän EKG (elektrokardiografiýa), ýürek keseliniň ýüze çykmagyny ýüze çykarmak üçin ulanylýan ilkinji synaglardan biridir. Döşüne we ekstremitlerine ýerleşdirilen elektrodlar arkaly geçirilen bu synagda elektrik signallary kagyzda ýa-da monitorda dürli tolkunlarda şöhlelenýär.

EKG-den başga dürli biohimiki analizler ýürek keselini anyklamakda hem peýdaly bolup biler. Krizis döwründe öýjükli zeper ýetmegi sebäpli käbir beloklar we fermentler, esasanam ýürek öýjüginde ýerleşýän troponin, gana geçip biler. Bu maddalaryň derejelerini gözden geçirip, adamyň ýürek keselini başdan geçirip biljekdigi barada pikir alynýar.

EKG we gan synaglaryndan başga-da, ýürek agyry diagnozynda döş rentgen, ekokardiografiýa (ECHO) ýaly radiologiki barlaglar ýa-da seýrek ýagdaýlarda kompýuterleşdirilen tomografiýa (KT) ýa-da magnit-rezonans tomografiýasy (MRI) ulanylyp bilner.

Angiografiýa ýürek agyry üçin möhüm anyklaýyş we bejeriş guralydyr. Bu gözden geçirilişde goluň ýa-da buduň damarlaryna inçe sim salynýar we ýürek damarlary ekranda garaňky görünýän kontrast serişdesi arkaly barlanýar. Päsgelçilik ýüze çykarylsa, gämi angiýoplastika diýilýän şar goşundylary bilen açylyp bilner. Gäminiň patenti, şardan başga stent diýilýän sim turbasyny ulanyp, angiýoplastikadan soň saklanyp bilner.

Heartürek agyryny bejermegiň usullary haýsylar?

Heartürek agyry adatdan daşary ýagdaý bolup, alamatlar ýüze çykanda doly hassahana ýüz tutmalydyr. Heartürek agyry bilen baglanyşykly ölümleriň aglaba bölegi hüjüm başlandan soň ilkinji birnäçe sagadyň dowamynda ýüze çykýar. Şonuň üçin näsaga çalt diagnoz goýulmagy we gatyşma dogry ýerine ýetirilmegi möhümdir. Heartürek agyry bolsa, derrew gyssagly kömek belgilerine jaň ediň we ýagdaýyňyzy habar beriň. Mundan başga-da, yzygiderli barlaglar ýürek keselini bejermekde möhüm rol oýnaýar. Barlagy nädip etmelidigi barada maglumat almak isleseňiz, hassahanalara ýüz tutup bilersiňiz.

Heartürek agyry sebäpli gyssagly kömek otagyna gelen näsag, zerur gyssagly bejergiler we gan ýuwujylar geçirilenden soň kardiologa ugradylýar. Lukman zerur hasaplasa, näsagyň damarlaryny barlamak üçin angiografiýa edip biler. Angiogramyň netijelerine baglylykda, derman ýa-da operasiýa ediljekdigi, adatça kardiolog we ýürek-damar hirurgyny öz içine alýan geňeş tarapyndan kesgitlenýär. Angioplastika, stent we aýlanyp geçmek operasiýasy ýürek keseliniň esasy bejeriş usullaryndan biridir. Aýlanyp geçiş operasiýasynda ýürek-damar hirurgy ýüregiň zeperlenen damarlaryny bejermek üçin bedeniň başga bir ýerinden alnan gan damarlaryny ulanýar.

Bütin dünýäde ölümiň esasy sebäplerinden biri bolan ýürek keseliniň töwekgelçilik faktorlary 2 toparda gözden geçirilýär: üýtgedilip bilinmez. Heartüregiňiziň saglygyna oňyn goşant goşup biljek durmuş ýörelgelerini temmäki ulanmagy bes etmek, deňagramly we sagdyn iýmitlenmek, maşk etmek, süýji keseliniň barlygynda gan şekerini kadaly çäklerde saklamak, gan basyşyny pes saklamak we ukyplylygy ösdürmek ýaly jemläp bolar. durmuşyň stresine gözegçilik etmek.

Heartürek keselleriniň döremek howpuny azaltmak üçin iň möhüm ädimleriň biri temmäki ulanmagy bes etmekdir. Çilim çekmek, koronar arteriýa keseli, ýürek agyry we insult üçin esasy töwekgelçilik faktorlarynyň biridir. Aterosklerozyň döremegine eltýän prosesde, çilim çekmek damar diwarynda ýagly maddalaryň ýygnanmagyna täsir edip biler. Temmäkiniň ulanylmagy ýürekden başga beýleki organlaryň kadaly işleýşine-de ýaramaz täsir edýär. Temmäki ulanmak, gowy holesterin diýlip atlandyrylýan HDL mukdaryny azaldyp, gan basyşyny ýokarlandyryp biler. Bu ýaramaz häsiýetler sebäpli çilim çekenden soň damarlara goşmaça ýük goýulýar we adam dürli kesellere ýykgyn edip biler. Temmäki ulanmagy bes etmegiň ýürek keselleriniň döremek howpuny peseldýändigi we taşlamagyň netijeleri gönüden-göni görkezip başlandygy subut edilen hakykat. Gan basyşynyň peselmegi bilen aýlanyş gowulaşýar we bedende göterilýän kislorod goldawy ýokarlanýar. Bu üýtgeşmeler adamyň energiýa derejesini ýokarlandyrmagy üpjün edýär we bedenterbiýe bilen meşgullanmak aňsatlaşýar.

Bedeniň sagdyn agramyny saklamak, gan basyşyny gözegçilikde saklamak we dürli ýürek keselleriniň öňüni almakdaky iň möhüm meseleleriň biridir. Günde 30 minut we hepdede azyndan 5 gün maşk etmek, fiziki taýdan işjeň bolmak üçin ýeterlikdir. Işiň ýokary intensiw bolmagy zerur däl. Maşk bilen sagdyn hasaplanýan agramy gazanmak aňsatlaşýar. Deňagramly we sagdyn iýmitlenmek bilen goldanýan fiziki işjeňlik, bedeniň kadaly işleýşini goldamak, esasanam gan basyşyny gözegçilikde saklamak arkaly artykmaç agram sebäpli ýüze çykyp biljek kynçylyklaryň öňüni almaga kömek edýär.

Öň ýürek keselini başdan geçiren ýa-da şuňa meňzeş şertler bilen kesellän adamlar üçin lukmanlar tarapyndan bellenen dermanlary berk berjaý etmek gaty möhümdir. Heartürek keseliniň alamatlaryny duýsaňyz, derrew gyssagly kömek hyzmatlaryna ýüz tutup, zerur lukmançylyk kömegini almaly.

Sagdyn günler arzuw edýäris.